Trong thời đại số hóa, mật khẩu là lớp bảo vệ quan trọng cho tài khoản và dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chọn mật khẩu dễ đoán, làm tăng nguy cơ bị tấn công bởi hacker. Việc tạo và quản lý mật khẩu mạnh không phức tạp nhưng cần chú ý và áp dụng đúng cách.
Bài viết này Goldtimenest sẽ hướng dẫn cách tạo mật khẩu mạnh và an toàn, cũng như những phương pháp quản lý hiệu quả để bảo vệ thông tin cá nhân tốt nhất.
Những yếu tố quan trọng trong việc tạo mật khẩu mạnh
Độ dài của mật khẩu
Một mật khẩu dài sẽ khó bị phá hơn. Khuyến nghị độ dài mật khẩu tối thiểu là 12-16 ký tự. Độ dài này giúp giảm nguy cơ bị tấn công brute force, nơi hacker thử hàng triệu tổ hợp để đoán mật khẩu. Mật khẩu càng dài, số lượng tổ hợp có thể càng lớn, khiến hacker mất nhiều thời gian và tài nguyên để tìm ra mật khẩu chính xác.
Sử dụng kết hợp nhiều loại ký tự
Để làm tăng tính bảo mật, mật khẩu nên bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Việc sử dụng đa dạng các loại ký tự này sẽ làm mật khẩu trở nên phức tạp và khó đoán hơn. Nếu mật khẩu chỉ bao gồm một loại ký tự hoặc là các từ thông dụng, hacker có thể dễ dàng đoán hoặc sử dụng các phần mềm tự động để phá mật khẩu.
Tránh sử dụng thông tin cá nhân
Một lỗi thường gặp là sử dụng tên, ngày sinh hoặc địa chỉ email làm mật khẩu. Những thông tin cá nhân này có thể dễ dàng bị tìm thấy trên mạng xã hội hoặc qua các kênh thông tin công khai. Khi sử dụng các thông tin cá nhân, bạn vô tình tạo ra một mật khẩu dễ đoán, dễ bị tấn công.
Không sử dụng các từ thông dụng hoặc chuỗi ký tự dễ đoán
Các mật khẩu như “password,” “123456,” hoặc “abcdef” thường xuyên được hacker thử đầu tiên trong các cuộc tấn công brute force. Những chuỗi ký tự đơn giản và thông dụng rất dễ bị dò ra bởi các công cụ tấn công mật khẩu. Thay vào đó, nên tạo mật khẩu ngẫu nhiên hoặc sử dụng các công cụ tạo mật khẩu mạnh.
Tạo mật khẩu ngẫu nhiên
Một mật khẩu ngẫu nhiên không theo một quy tắc nào sẽ khó đoán hơn. Bạn có thể sử dụng các công cụ tạo mật khẩu ngẫu nhiên như LastPass hoặc 1Password để tạo ra những mật khẩu phức tạp nhưng dễ quản lý. Những mật khẩu này không có mô hình hay chuỗi ký tự dễ nhận biết, làm giảm khả năng bị hack.
Cách quản lý mật khẩu an toàn
Sử dụng phần mềm quản lý mật khẩu
Việc nhớ quá nhiều mật khẩu phức tạp có thể khó khăn, do đó phần mềm quản lý mật khẩu là giải pháp lý tưởng. Các công cụ như LastPass, 1Password hay Dashlane giúp bạn lưu trữ mật khẩu an toàn trong một kho lưu trữ mã hóa. Những công cụ này còn có tính năng tự động đăng nhập mà không cần bạn phải nhớ mật khẩu từng tài khoản.
Không tái sử dụng mật khẩu cho nhiều tài khoản
Tái sử dụng mật khẩu cho nhiều tài khoản là một rủi ro lớn. Nếu một tài khoản bị xâm nhập, hacker có thể dễ dàng sử dụng thông tin đó để đăng nhập vào các tài khoản khác của bạn. Điều này được gọi là “credential stuffing.” Để tránh tình trạng này, hãy tạo mật khẩu riêng biệt cho từng tài khoản.
Thay đổi mật khẩu định kỳ
Cập nhật mật khẩu định kỳ là một cách tốt để bảo mật thông tin. Nên thay đổi mật khẩu mỗi 3-6 tháng, và thay đổi ngay lập tức khi phát hiện có dấu hiệu tấn công. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro và hạn chế thời gian hacker có thể tấn công vào tài khoản của bạn.
Sử dụng xác thực đa yếu tố (MFA)
Xác thực đa yếu tố là một lớp bảo mật bổ sung quan trọng. Ngoài mật khẩu, người dùng cần phải cung cấp một yếu tố xác thực khác như mã OTP qua điện thoại hoặc ứng dụng bảo mật. Điều này giúp ngăn chặn hacker ngay cả khi họ có được mật khẩu, vì họ không có yếu tố thứ hai để xác thực.
Giám sát và phát hiện vi phạm mật khẩu
Bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra bảo mật như Have I Been Pwned để giám sát xem mật khẩu của mình có bị rò rỉ không. Những công cụ này sẽ cảnh báo bạn nếu thông tin của bạn xuất hiện trong các vụ rò rỉ dữ liệu, giúp bạn thay đổi mật khẩu kịp thời để tránh nguy cơ bị xâm nhập.
Những lưu ý khác về bảo mật mật khẩu
Tạo câu khẩu (passphrase)
Thay vì một mật khẩu ngắn, bạn có thể tạo một câu khẩu (passphrase) dài nhưng dễ nhớ. Passphrase là một chuỗi từ ngẫu nhiên không liên quan nhưng vẫn dễ nhớ. Ví dụ, câu khẩu như “MèoXanhCâyĐỏ75!” sẽ khó bị đoán hơn nhưng vẫn dễ nhớ hơn so với một chuỗi ký tự ngẫu nhiên.
Không chia sẻ mật khẩu với người khác
Dù bạn tin tưởng người thân hay bạn bè, việc chia sẻ mật khẩu vẫn là rủi ro. Hãy tránh chia sẻ mật khẩu qua các kênh thông tin không bảo mật, và sử dụng các tính năng chia sẻ tạm thời hoặc quyền truy cập giới hạn nếu cần thiết.
Tránh lưu mật khẩu trong trình duyệt
Lưu mật khẩu trực tiếp trên trình duyệt có thể làm tăng nguy cơ bị đánh cắp, đặc biệt khi sử dụng máy tính công cộng. Sử dụng phần mềm quản lý mật khẩu là cách lưu trữ an toàn hơn so với lưu trực tiếp trên trình duyệt.
Sử dụng mật khẩu khác nhau cho tài khoản quan trọng và phụ
Không phải tất cả các tài khoản đều có mức độ quan trọng như nhau. Các tài khoản ngân hàng, email chính hoặc mạng xã hội quan trọng cần có mật khẩu mạnh hơn so với các tài khoản phụ. Phân chia mức độ bảo mật này sẽ giúp bảo vệ tốt hơn những thông tin quan trọng.
Kiểm tra độ an toàn của mật khẩu
Có nhiều công cụ kiểm tra mật khẩu trực tuyến giúp bạn đánh giá độ mạnh của mật khẩu. Những công cụ này có thể đưa ra gợi ý về cách cải thiện mật khẩu để đảm bảo an toàn hơn, đồng thời giúp bạn điều chỉnh mật khẩu hiện tại cho phù hợp.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn bảo mật máy chủ hiệu quả trong thời đại số
Kết bài
Mật khẩu là lớp phòng thủ đầu tiên để bảo vệ tài khoản và dữ liệu của bạn trong thế giới số. Bằng cách tạo mật khẩu mạnh, sử dụng các công cụ quản lý mật khẩu và áp dụng xác thực đa yếu tố, bạn có thể đảm bảo rằng tài khoản của mình luôn an toàn. Hãy luôn tuân thủ những nguyên tắc bảo mật này và thường xuyên kiểm tra để bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
